Richard Stallman tarafından Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde 27 Eylül 1983 tarihinde kamuoyuna duyurulan GNU işletim sistemi, 27 Eylül 2023’te 40. yaş gününü kutlayacak. Bilindiği gibi, sistemin başlıca içeriği GNU Compiler Collection (GCC), GNU Binary Utilities (binutils), bash kabuğu, GNU C kütüphanesi (glibc) ve coreutils’den oluşuyor. Stallman; bu işletim sistemi dışında, GNU Genel kamu lisansı (GPL), GNU Lesser General Public License (LPGL) ve GNU Free Documentation License’i de (GFDL) duyurmuştur. GNU projesi; toplu işbirliğini temel alan bir özgür yazılım tasarısı olarak ortaya çıkmış ve proje, temel olarak kullanıcıların yazılımı çalıştırma, paylaşma (kopyalama ve dağıtma), inceleme ve değiştirme konularında özgür olmalarını sağlamayı amaçlar. “GNU’s Not Unix” (GNU, Unix değildir) ifadesiyle sistemin tanımını yapan Stallman; böylelikle Hurd’un yerine kullanılmaya başlanan Linux’un da GNU Genel Kamu Lisansı’nın (GNU General Public License) ikinci sürümüyle lisanslanmasını sağladı. Daha sonra GNU Bildirisi‘ni yayımlayan Stallman; böylelikle sistemin temellerini ifade etmiş oldu. GNU Projesi, Özgür Yazılım Hareketinin bir parçası, yazılım kullanıcıları için özgürlük mücadelesidir. GNU’yu, Özgür Yazılım Hareketi’nin etik ilkelerine katılmayan kişilerin 1998 yılında ortaya attığı “açık kaynak” terimiyle ilişkilendirmek yanlıştır.
Continue Reading →
Özgür Yazılım Vakfı da (Free Software Foundation; kısaca FSF) GNU projesini desteklemek üzere 4 Ekim 1985 tarihinde Richard Stallman tarafından kurulmuştur. Özgür Yazılım Vakfı, 4 Ekim 1985 tarihinde kâr amacı gütmeyen, özgür yazılım gelişimini destekleyen bir vakıf olarak kuruldu. Var olan GNU Projelerini kitapçık ve disket üreterek ve özgür yazılımcıları işe alarak yaymaya ve geliştirmeye başladı. O zamandan beridir özgür yazılımların gelişmesi ve yayılmasına destek olmakta, farkındalığın artması için çalışmalar yapmaktadır. Birçok GNU yazılımları diğer işletim sistemlerinde de (Windows, BSD, Solaris ve Mac OS gibi) kullanılmıştır. Özgür yazılım hareketi böylelikle gelişip, insanlığı özgür yazılım ortamına bağlamıştır. Ve GNU 40 artık yaşında. Bu etkinliğin onuruna Özgür Yazılım Vakfı (FSF) aileler, öğrenciler ve hackerler, ilgilenen herkes için bir hack günü düzenliyor. Bu etkinliğe ilişkin ayrıntılara buradan ulaşabilirsiniz. Doğum günün kutlu olsun GNU! Happy birthday GNU!
2000 yılında University of Illinois’de dinamik derleme ve performans optimizasyonları araştırmalarına yönelik olarak başlatılan ve C++ ile geliştirilen LLVM‘nin (Low Level Virtual Machine) 17.0.1 sürümü, Tobias Hieta tarafından duyuruldu. Bu sürümün, 17.0.0-rc etiketinden ayrılırken yapılan küçük bir hata nedeniyle yayınlandığı ve orijinal 17.0.0 etiketinin atlandığı ve LLVM 17.0.1’in duyurulduğu belirtiliyor. LLVM 17.x’in ilk genel sürümü olan 17.0.1’i hızla takip edilmeye başlandığını belirten Hieta; sürümün, 6 aylık LLVM topluluk çalışmasının yanı sıra birçok iyileştirme, hata düzeltmesi ve yeni özellik içerdiğini söyledi. “LLVM” adının kendisi bir kısaltma değil; projenin tam adıdır. LLVM, isteğe bağlı programlama dillerinin hem statik hem de dinamik derlemesini destekleyen modern, SSA tabanlı bir derleme stratejisi sağlamak amacıyla Illinois Üniversitesi’nde bir araştırma projesi olarak başlamıştı. LLVM projesindeki kod, “LLVM istisnalarıyla birlikte Apache 2.0 Lisansı” kapsamında lisanslanmış bulunuyor. LLVM Çekirdek kitaplıkları iyi belgelenmiştir ve LLVM’yi bir optimize edici ve kod oluşturucu olarak kullanmak için kendi dilinizi icat etmek (veya mevcut bir derleyiciyi bağlamak) özellikle kolay bir işlem olmaktadır. University of Illinois/NCSA Lisansı ile açık kaynak kodlu olarak geliştirilen projeye özellikle Apple, Google, ARM, Sony ve Intel ciddi katkı sunuyor. Richard Stallman‘ın özgürlük konusunda yazılıma bir itirazı var. LLVM 17.0.1 hakkında bilgi edinmek için sürüm duyurusunu ve GitHub sayfasını inceleyebilirsiniz.
Richard Stallman’ın 