Archive | GNU/Linux İpuçları

Debian 11 “Bullseye”’ye Apache web server nasıl kurulur?

“Bullseye” kod adını, Pixar’ın ünlü Toy Story serisindeki at karakterinden alan Debian 11’in duyurulmasından sonra, konular artık Bullseye yönlü oldu. Biz de bu yazımızda, Debian 11 “Bullseye”ye Apache web serverin nasıl kurulacağını ele alacağız. Bilindiği gibi, açık kaynak kodlu ve özgür bir web sunucu yazılımı olan Apache; Apache Yazılım Vakfı tarafından geliştirilmektedir. UNIX ve Windows dahil olmak üzere modern işletim sistemleri için açık kaynak kodlu, özgür bir HTTP sunucusu geliştirme ve sürdürme çabası olan Apache web server, World Wide Web’in genişlemesinde ve yayılmasında anahtar rol oynamıştır. Apache HTTP sunucusu (“httpd”) ilk olarak 1995 yılında kullanıma sunuldu ve Nisan 1996’dan bu yana İnternet’teki en popüler web sunucusu oldu. Şubat 2021’de bir proje olarak 25. yaşını kutlayan proje, bir Apache Software Foundation projesidir. Sisteme Apache web server kurmak için öncelikle terminalde su komutuyla root olmanız ya da komutların başına sürekli sudo eklemeniz gerekecektir.

Continue Reading →

Öncelikle sistemin güncel olduğundan emin olmak gerekiyor. Bu nedenle, aşağıdaki komutları veriyoruz:
sudo apt update
sudo apt upgrade

Şimdi aşağıdaki komutu çalıştırarak Debian sistemine Apache web serveri kuruyoruz:
sudo apt install apache2 apache2-utils

Apache derlemesini ve sürümünü onaylayalım:
apache2 -v

Şimdi Apache servislerinin çalıştığından emin olmak gerekiyor. Bunun için sırasıyla şu lomutları çalıştırın:
sudo systemctl status apache2
sudo systemctl start apache2
sudo systemctl enable apache2

Apache HTTP sunucusunun ek yapılandırma dosyaları /etc/apache2 dizininde bulunur. Ana yapılandırma dosyası /etc/apache2/apache2.conf’dur. Aşağıda verilen komutları çalıştırarak güvenlik duvarındaki 80 numaralı bağlantı noktasına erişime izin verilmesi gerekir:
sudo ufw allow 80
sudo ufw allow 443
sudo ufw enable

Şimdi;
http://sunucu-ip-adresiniz

tarayıcıya yazıp enterleyerek Apache web sayfasını görüntüleyebilmelisiniz.

0

Debian 11 “Bullseye”’ye MariaDB 10.6 nasıl kurulur?

“Bullseye” kod adını, Pixar’ın ünlü Toy Story serisindeki at karakterinden alan Debian 11’in duyurulmasından sonra, konular artık Bullseye yönlü oldu. Biz de bu yazımızda, Debian 11 “Bullseye”ye MariaDB 10.6’nın nasıl kurulacağını ele alacağız. İlişkisel veritabanı sistemi olan MySQL’in kaynak kodundan türeyen ve GNU Genel Kamu Lisansı altında kullanıma sunulan MariaDB; bilindiği gibi MariaDB ve MariaDB Galera Cluster olmak üzere iki versiyon halinde kullanıma sunuluyor. MySQL’in yaratıcısı olan Monty Widenius; kızının adı My’ı yazılıma isim olarak vermişti. Oracle MySQL’in topluluk geliştirme modelinden uzaklaşınca, Monty Widenius MySQL’in kodunu çatallayıp yeni bir yazılıma yönelince, bu kez ikinci kızının adı olan Maria’yı isim olarak seçti ve MariaDB ortaya çıktı. MySQL ile bire bir yer değiştirebilen MariaDB, pek çok kütüphane kodlarının ortak olması nedeniyle tüm MySQL komutlarını tanır ve MySQL arayüz metotlarını destekler. Sisteme MariaDB 10.6 kurmak için öncelikle terminalde sukomutuyla root olmanız ya da komutların başına sürekli sudo eklemeniz gerekecektir.

Continue Reading →

Öncelikle sistemin güncel olduğundan emin olmak gerekiyor. Bu nedenle, aşağıdaki komutu veriyoruz:
sudo apt update && sudo apt upgrade

Bu arada, yapacağımız işlem için gereken bağımlılıkları kurmak durumundayız. Bağımlılıkları kurmak için şu komutu veriyoruz:
sudo apt-get install curl software-properties-common dirmngr -y

MariaDB’yi başarılı bir şekilde kurmak için, paketlerin orjinal kaynaktan geldiğini ve değiştirilmediğini doğrulamak üzere GPG anahtarını içe aktarmanız gerekir. Bunu yapmak için aşağıdaki komutları sırasıyla kullanabilirsiniz:
sudo curl -LsSO https://mariadb.org/mariadb_release_signing_key.asc
sudo chmod -c 644 mariadb_release_signing_key.asc
sudo mv -vi mariadb_release_signing_key.asc /etc/apt/trusted.gpg.d/
sudo add-apt-repository 'deb [arch=amd64,arm64,ppc64el] https://mirror.realcompute.io/mariadb/repo/10.6/debian bullseye main'

Şimdi apt paket yöneticisi listesini yeni eklemeyi yansıtacak şekilde güncellemek gerekiyor. aşağıdaki komutu çalıştırın:
sudo apt update

Artık sıra MariaDB’yi kurmaya geldi. MariaDB’yi kurmak için istemci ve sunucu paketlerini kurmak gerekecektir. şu kodla devam edebiliriz:
sudo apt install mariadb-server mariadb-client

Bu komutu verdikten kısa bir süre sonra size örneğin “bu işlemin sonucunda 215 mb disk alanı kullanılacak. devam etmek istiyor musunuz? (Do tou want to continue? [y/n]) gibi bir soru gelecek. Elbette ki “y” yazıyoruz ve kuruluma devam etmek için enter tuşuna basıyoruz. Sonra sistemi yeniden başlatıyoruz.
sudo reboot

Şimdi MariaDB sürümünü kontrol ederek kurulumu onaylayalım:
mariadb --version

İhtimal, şuna benzer bir çıktı alacaksınız:
mariadb Ver 15.1 Distrib 10.6.4-MariaDB, for debian-linux-gnu (x86_64) using readline EditLine wrapper

MariaDB’yi kendiniz başlatmak durumunda kalabilirsiniz. Bu durumda:
sudo systemctl start mariadb

MariaDB’yi durdurmak isterseniz:
sudo systemctl stop mariadb

MariaDB’yi sistem başlangıcında etkinleştirmek isterseniz:
sudo systemctl enable mariadb

MariaDB’yi sistem başlangıcında devre dışı bırakmak için:
sudo systemctl disable mariadb

MariaDB’yi yeniden başlatmak için:
sudo systemctl restart mariadb

komutlarını verebilirsiniz. Güle güle kullanın.

0

Debian 11 “Bullseye”’ye Gnome masaüstü ortamı nasıl kurulur?

“Bullseye” kod adını, Pixar’ın ünlü Toy Story serisindeki at karakterinden alan Debian 11’in duyurulmasından sonra, konular artık Bullseye yönlü oldu. Biz de bu yazımızda, Debian 11 “Bullseye”ye Gnome masaüstü ortamının nasıl kurulacağını ele alacağız. Gnome masaüstü ortamı ya da orjinal adıyla GNU Network Object Model Environment; özgür bir masaüstü ortamıdır. GNU tasarısına bağlı GNOME Projesi topluluğunca geliştirilmekte olan Gnome; Unix ve BSD tabanlı birçok işletim sistemine kolaylıkla kurulabilmektedir. GPL ve LGPL lisansları altında kullanıma sunulan Gnome; özgür bir yazılımdır ve pek çok kişi tarafından kullanılan popüler bir masaüstü ortamıdır. Gnome; Richard Stallman’ın özgür yazılım ilkelerini tam olarak taşıyan bir masaüstü ortamı arayışları doğrultusunda Miguel de Icaza ve Federico Mena tarafından, o sıralar özgür yazılım olmayan QT kütüphanesini kullanan KDE’ye bir başka seçenek olması için geliştirilmeye başlanmış ve günümüzde de KDE ile birlikte en popüler Unix masaüstü ortamı olmuştur. Sisteme Gnome kurmak için öncelikle terminalde su komutuyla root olmanız ya da komutların başına sürekli sudo eklemeniz gerekecektir.

Continue Reading →

Öncelikle sistemin güncel olduğundan emin olmak gerekiyor. Bu nedenle, aşağıdaki komutları veriyoruz:
sudo apt update
sudo apt upgrade

Şimdi Gnome için experimental (deneysel) depoyu depolara eklememiz gerekiyor. Bunun için sources.list dosyasını açıyoruz:
sudo nano /etc/apt/sources.list

nano ile açtığımız sources.list dosyasına aşağıdaki satırı ekleyerek, experimental depoyu depolara eklemiş olacağız:
deb http://deb.debian.org/debian experimental main

Debian 11 için mevcut tüm yeni yazılım yükseltmelerini yüklemeniz gerekecek:
sudo apt update
sudo apt -t experimental install gnome-session gnome-shell gnome-backgrounds gnome-applets gnome-control-center mutter gjs

Yükleme işlemi bittiğinde bilgisayarı yeniden başlatmak gerekecek:
sudo reboot

Gnome ile oturumu yeniden başlattığınızda aşağıdaki komut ile yükseltmenin başarılı olduğunu doğrulayabilirsiniz:
gnome-shell --version

Güle güle kullanın.

0

Debian 11 “Bullseye”’ye Budgie masaüstü ortamı nasıl kurulur?

“Bullseye” kod adını, Pixar’ın ünlü Toy Story serisindeki at karakterinden alan Debian 11’in duyurulmasından sonra, konular artık Bullseye yönlü oldu. Biz de bu yazımızda, Debian 11 “Bullseye”ye Budgie masaüstü ortamının nasıl kurulacağını ele alacağız. İlkin Solus (o zamanki adıyla Evolve OS) geliştirme ekibince geliştirilen, GNOME 2 ile entegre edilmiş özel bir masaüstü ortamı olan Budgie; basit, kullanıcı dostu ve kullanımı kolay olduğu için popüler bir masaüstü ortamı haline gelmiştir. Bunun için öncelikle terminalde sukomutuyla root olmanız ya da komutların başına sürekli sudo eklemeniz gerekecektir.

Continue Reading →

Öncelikle sistemin güncel olduğundan emin olmak gerekiyor. Bu nedenle, aşağıdaki komutu veriyoruz:
sudo apt update

Budgie masaüstü ortamı, Debian’ın varsayılan depolarında bulunmaktadır. Bu nedenle, kurulumu oldukça kolaydır. Bunun için malum yükleme komutunu verebiliriz:
sudo apt install budgie-desktop

Kurulum tamamlandıktan sonra, aşağıdaki komutla sistemi yeniden başlatmak gerekir:
sudo reboot

Güle güle kullanın.

0

Debian 10 Buster, Debian 11 Bullseye’ye nasıl yükseltilir?

“Bullseye” kod adını, Pixar’ın ünlü Toy Story serisindeki at karakterinden alan Debian 11’in duyurulması heyecanla bekleniyordu. Beklendiği gibi, Debian 11 Bullseye öngörülen zaman içinde duyuruldu. Ayrıca okullar ve üniversiteler için üretilen Debian Edu/Skolelinux 11 Bullseye de duyuruldu. En son Debian 10.10 versiyonuyla yoluna devam eden Debian kullanıcıları, yeni sürüm Debian 11 Bullseye’ye nasıl geçecekler? Sıfırdan bir kurulum mu yapacaklar, yoksa daha zahmetsiz bir geçiş mümkün mü? Bu yazıda, bu konuyu ele alacağız. Bilindiği gibi, 5.10 LTS Linux çekirdeği üzerine yapılandırılmış olarak gelen Debian 11 Bullseye; GNOME 3.38, KDE Plasma 5.20, LXDE 11, LXQt 0.16, MATE 1.24 ve Xfce 4.16 masaüstü ortamlarıyla kullanıma sunuluyor. Debian 11 Bullseye; exFAT dosya sistemini destekleyen ve varsayılan olarak exFAT dosya sistemlerini monte etmek için kullanan bir Linux çekirdeği sağlayan ilk sürüm olarak kullanıma sunulmuş bulunuyor. Fransızca, İspanyolca ve Makedonca dahil olmak üzere birçok dilde systemd, util-linux, OpenSSH ve Mutt gibi çeşitli projelerin kılavuz sayfaları önemli ölçüde iyileştirilmiş bulunuyor. Debian 11 Bullseye hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için sürüm duyurusunu ya da sürüm notlarını inceleyebilirsiniz.

Continue Reading →

Öncelikle daha önceki yazılarımızda ele aldığımız üzere yüklü olan Debian sürümünü kontrol edelim:

cat /etc/debian_version

Şuna benzer bir çıktı almış olmanız gerekir:

Daha önceki yazılarımızdan hatırlaycağınız gibi, Debian sürümünü görüntülemek için lsb_release komutunu da kullanabilirsiniz:

Evet, bu defa da böyle bir çıktı aldınız. Şimdi, Debian 10 Buster’ı Debian 11 Bullseye’ye yükseltme işlemine gelelim. İlkin şu anda kurulu olan tüm paketleri güncelleyip ve yükseltmek gerekiyor. Başka deyişle, Debian 11 Bullseye’ye geçmeden öncewki sürümü en son haline getirmek gerekiyor. Bunun için aşağıdaki kodları sırasıyla verin ve sisteminizi yükselttiğinizden emin olun.

sudo apt update

sudo apt upgrade

sudo apt dist-upgrade

Ardından, aşağıdaki komutları kullanarak kalan paketleri ve yapılandırma dosyalarını temizlemek gerekiyor.

sudo apt autoremove

sudo apt autoclean

sudo find /etc -name '.dpkg-' -o -name '.ucf-' -o -name '*.merge-error'

Şimdi tüm güncellemeleri uygulamak için sistemi yeniden başlatın.

sudo reboot

Bu aşamada önemli adım yedeklemedir. Tüm önemli kişisel dosyaları, dizinleri ve yapılandırma dosyalarını yedeklemeniz önemlidir.

Bu aşamada, yazılım depolarının güncellenmesi gerekiyor. Debian buster’daki yazılım depolarını güncellemeden önce, mevcut yazılım kaynak listesini yedeklemeniz iyi olacaktır.

mkdir ~/apt

sudo cp /etc/apt/sources.list ~/apt

sudo cp -rv /etc/apt/sources.list.d/ ~/apt

Yazılım havuzu listelerinin kopyalandığından emin olmak için ~/apt dizininin içeriğini doğrulayalım:

$ ls apt/
sources.list sources.list.d

Artık Debian 10 depolarını Debian 11 depolarıyla değiştirmek ve güncellemek gerekiyor. BUnun için aşağıdaki komutları verebilirsiniz:

sudo sed -i 's/buster/bullseye/g' /etc/apt/sources.list

sudo sed -i 's/buster/bullseye/g' /etc/apt/sources.list.d/*

Şimdi kaynak listesi dosyasının yeni depo bağlantılarıyla güncellenip güncellenmediğini doğrulayalım:

cat /etc/apt/sources.list

İhtimal şuna benzer bir çıktı alacaksınız:

Çıktıda da gördüğünüz gibi, sources.list dosyası, Debian 11 depo bağlantıları ile güncellenmiştir. Şimdi depoları yenileyelim:

sudo apt update

Debian geliştiricileri, minimum yükseltme ve tam yükseltme olmak üzere iki çeşit yükseltme işlemini öneriyor. Minimum yükseltme, diğer paketleri kurmadan veya kaldırmadan mevcut tüm paketleri yükseltir. Minimum yükseltme yapmak için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

sudo apt upgrade --without-new-pkgs

Tam yükseltme için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

sudo apt full-upgrade

Debian 11 yükseltme işlemi tamamlandıktan sonra sisteminizi yeniden başlatın.

sudo reboot

Şimdi işin başında yaptığımız gibi Debian sürümünü tekrar kontrol edelim:

cat /etc/debian_version

Bu kez şuna benzer bir çıktı almış olmalısınız:

lsb_release -a

Bu kez şuna benzer bir çıktı almış olmalısınız:

Tebrikler, Debian 10 Buster’ı Debian 11 Bullseye’ye başarıyla yükselttiniz. Artık gerekli olmayan tüm paketleri kaldırabilirsiniz:

sudo apt --purge autoremove

sudo apt autoclean

2

Debian, Ubuntu veya türevlerinde sürüm kontrolü nasıl yapılır?

Hangi Debian, Ubuntu veya türevi sürümünü kullandığınızı bilmediğinizi varsayalım. Debian, Ubuntu veya türevi bir sistem kullanıyorsanız, sürüm kontrol etmek için kullanacağınız komutun ne olduğunu biliyor musunuz? Aslında çok kolay birkaç komut ile bu bilgiyi elde edebilirsiniz. Bunun için yaygın olarak kullanılan komut, lsb_release yardımcı programına ihtiyaç duyar. Mesela lsb_release -a komutunu verdiğiniz zaman; kullandığınız dağıtımın adı, tanımı, sürümü ve kod adı karşınıza gelecektir. Sistem, buraya aktarılan bilgileri, sisteminizdeki /etc/os-release dosyasından alır. Dolayısıyla cat /etc/os-release komutunu verdiğinizde, çıktı olarak, bu dosyanın içeriğini almanız gerekir.

Continue Reading →

lsb_release -a komutunun çıktısı:

cat /etc/os-release komutunun çıktısı:

Aslında /etc/issue dosyası da bu konuda yeterli bir bilgi sunabilir. Mesela cat /etc/issue komutunun çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır. Ben şu an Linux Mint 20.1 kurulu bir bilgisayarda işlem yaptığım için görselleri oradan aktarıyorum.
cat /etc/issue komutunun çıktısı:

Sürümü kontrol etmek için hostnamectl komutu da kullanılabilir. hostnamectl komutu yalnızca ana bilgisayar adını ayarlamak için kullanılmaz, sürümü kontrol etmek için de bu komutu kullanabilirsiniz. Bu komutun çıktısı da şöyledir:

Debian için en yaygın kullanılan komut, kuşkusuz cat /etc/debian_version komutudur. Bu komut, Linux Mint 20.1 kurulu bir bilgisayarda dahi aşağıdaki çıktıyı vermektedir.

Görüldüğü gibi türev bir dağıtımın bile hangi Debian versiyonuna dayalı olduğunu görebiliyorsunuz. cat /etc/lsb-release komutunu verdiğinizde ise, yalnızca o dağıtıma özgü bilgiyi elde edebilirsiniz.

0

Hazır Openbox!

Bilindiği gibi, Debian Türkiye Forum’un değerli bir üyesi, değerli arkadaşımız Vedat Kılıç; uzun zamandır kendine özgü ISO kalıpları hazırlıyor. Vedat, bunları kendisine ait olan gnulinuxfree.blogspot.com üzerinden yayımlıyor. Bilindiği gibi, daha geniş bir çevreye duyurulması amacıyla bu çalışmaları forum üzerinden ve buradan da sizlere duyurmaya çaba gösteriyoruz. Vedat Kılıç‘ın en son yazdığı “Hazır Openbox” adlı yazıda, “Hazır Openbox” olarak adlandırdığı bir dosya hazırladığını ifade ediyor. Kullanılan sisteme hiç dokunmadan, onun yanında Openbox oturumunun kullanabileceğini söylüyor.

Continue Reading →

Hazır Openbox olarak adlandırdığım bir dosya hazırladım. Kullandığınız sisteme hiç ellemeden onun yanında Openbox oturumunu kullanabilirsiniz. Hazırladığım dosya ile hiç bir ayar gerekmeden Openbox oturumunu kullanabilir veya isterseniz geri kaldırabilirsiniz. Debian, Debian tabanlılar, Ubuntu, Mint ve Ubuntu türevlerinde kullanabilirsiniz.Dosya içine daha uygun olacağı için sistem teması ve ikon teması ekledim. İsterseniz “Görünümü Özelleştir” aracıyla kendi belirlediğiniz temayı seçebilirsiniz. Openbox denemek veya kullanmak isterseniz alttaki bağlantıdan dosyayı indirin.

Hazır Openbox

Dosyayı sağ tık ile açın, açtığınız yerde boşluğa sağ tıklayın, sağ tık menüsünden açtığınız uçbirime ./install.sh komutunu girmenizle kurulacaktır. Bilgisayarı yeniden başlatın ve giriş yöneticisinden Openbox oturumu seçin. Openbox oturumunda sizi yukarıdaki görüntünün aynısı karşılayacaktır. Bunun kullandığınız sisteme herhangibir etkisi yoktur. Geri kaldırmak isterseniz varsayılan kullandığınız sisteme geçin, paketi kurduğunuz şekilde bu defa uçbirime ./uninstall.sh komutu girmenizle silinecektir. Herhangi bir özelleştirmeye gerek kalmayan, hazır Openbox denemeniz kolay gelsin ve başarılar.

gnulinuxfree.blogspot.com

6