G.Skill, daha önce de ürettiği yüksek performanslı bellek kitleriyle tanınıyor. Firma, simdi de iki yeni DDR3 bellek kitini pazara sürüyor. Aktif soğutmalı olan bellek kitlerinin dikkat çekici özelliği soğutucu olarak Thermaltake firması tarafından hazırlanan RamOrb isimli özel bellek soğutucusunu kullanıyor olmaları.
Kitlerden ilki, 6 katmanlı baskılı devreye sahip, 1800MHz’de CAS8 zamanlamalarıyla görev yapıyor.
LINUX işletim sistemi hiyerarşik(katmanlı) bir yapıya sahiptir; altta donanım ögeleri, üzerinde LINUX işletim sistemi çekirdeği bulunur. Tüm programlar çekirdek aracılığıyla donanım kaynaklarına erişirler. Bu yüzden LINUX, işletim sisteminin çekirdeğine verilen isimdir. LINUX gerçek anlamda Intel 32 bit ve 64 bit işlemci mimarilerini desteklerken bunun yanı sıra Motorola ve Sparc işlemcilerle de çalışabilmektedir. UNIX türevi olmasının verdiği avantajla UNIX üzerinde çalışan bir çok uygulama LINUX sistemi üzerine taşınmıştır.
Bu bölümde Linux’un kullandığı dosya sistemi hakkında bilgi verilecektir. Dosya sistemini oluşturan dizinler, kapsadıkları dosyalar ve bunların Linux işletim sistemindeki görevleri de kısaca belirtilecektir. Bir işletim sisteminin dosya sisteminin performansı, hızı ve buna benzer çeşitli özellikleri sistemin verimli ve kararlı çalışması üzerinde doğrudan etkisi vardır. Linux dizin yapısının geliştirilmesinde FSSTND (file system standard) grubunun çalışmalarının payı çok büyük oldu. Programcılardan oluşan grup, standartların belirlenmesinde ve uygulama aşamasında Linux ile ilgilenenlere yardım etti. 1993 yılında Olaf Kirsh, Linux haber grubuna yazdığı bir e-postasında Linux dosya sistemi üzerindeki çalışmaların tamamlandığını haber verdi. Linux dizin yapısında bazı dizinlerin işlevi birbiriyle aynıdır. Bu durum, özellikle birbirini takip eden iki Linux sürümünde belirginleşir. Örnek olarak bir dağıtımda /usr/bin dizini altında yeralan dosya, diğer sürümde /bin altına yerleştirilebiyor. Dosya sistemleri ve dizinler paylaşımlı olarak da kullanılabilir. Birden fazla kişisel bilgisayarın bağlandığı ağda, disk alanından yer kazanmak için bir makina sunucu (ana makina) olarak tayin edilir. Ağ üzerindeki diğer makinalar da sunucu üzerindeki diski paylaşır. Buna örnek olarak kullanıcı ev dizinlerinin yeraldığı /home, çalıştırılabilir dosyaların bulunduğu /usr, e-posta ve haber grubu bilgilerinin bulunduğu /var/spool/mail ve /var/spool/news dizinleri verilebilir. Kök dizini, kendisine bağlı diğer tüm dizinleri de içerdiğinden, Linux dosya sisteminde önemli bir yere sahiptir. Linux açılırken önce kök dizini /etc/fstab dosyasına uygun şekilde bağlanır. Diğer dosya sistemlerinin onarımı ve kontrolü için gerekli olan fsck programları, bu dizinde bulunmalıdır. Benzer şekilde yedekleme için gerekli olan tar, zip, compress gibi arşiv programlarına da kök dizin altından erişilebilmeli, açılış esnasında hafızaya yüklenen çekirdek de kök dizininde yeralmalıdır. Bir programı yerine koymadan önce bazı “dengelerin” gözönünde tutulmasında yarar vardır. Programlanan her yazılımı kök dizinine koyarsanız, bir süre sonra bu dosya sisteminin şiştiğini görürsünüz. Kök dizinini başlangıçta küçük (20-30Mb kadar) tutmak, geliştirilen programları daha önceden belirlenen başka bir dosya sistemi altına koymak akıllıca olur. Bu yol, ağ üzerinden genellikle paylaşımı mümkün olmayan kök dizininin her makinadaki sabit diskte mümkün olan en az yer işgal etmesini sağlar.
Sistemdeki önemli dizinlere göz atarsak,
/bin
Sistemin açılışı ve kontrolü için gerekli komutlar. Hem kullanıcıların, hem de sistem görevlisinin kullanabileceği dosyalar (kök dizinde ise fazla şişmemesi koşuluyla) buraya atılabilir. Sadece root kullanıcının ihtiyaç duyacağı init, getty, updatedb gibi programlar /sbin veya /usr/sbin’de durabilir. Bu dizinde bulunan dosyalara örnek olarak cat, chgrp, chown, date, dd, df, ln, mkdir, mount, ps, rm, sh, su, sync ve umount verilebilir.
/dev
G/Ç dosyaları. Linux çekirdeğinde desteklenen her aygıta ait dosya /dev dizini altında bulunur. Kurulum anında bu dosyalar yerine yerleştirilir, bu dosyaların silinmesi durumunda /dev/MAKEDEV ile tekrar yaratılabilirler.
/etc
Sistem yapılandırma dosyaları. Bu dizinde çalıştırılabilir dosyalar bulunmamalıdır.
skel
Buradaki dosyalar, kullanıcı hesabı açıldığında kullanıcının ev dizinine kopyalanır.
rc.d
Bu dizinin içinde, init sürecinin başvurduğu yapılandırma dosyaları vardır. Bunlara “rc dosysları” da denir.
passwd
Kullanıcı veritabanı
fstab
Linux’un açılışı esnasında bindirilecek dosya sistemleri burada listelenir.
group
passwd’e benzer şekilde kullanıcıların gruplarını tutar.
inittab
init daemon için yapılandırma dosyası
motd
Kullanıcı sisteme girdikten sonra ekranına basılması istenen mesaj burada tutulur.
profile
Kullanıcı sisteme girdiği zaman çalıştırılan dosya (csh ve sh türevi kabuklar için)
shells
Sistemde kullanılabilecek kabuk isimleri burada tutulur.
login.access
login komutu için yapılandırma dosyası. Sisteme girişi kullanıcı bazında sınırlamak için kullanılir.
/home
Kullanıcılara ayrılmış dizin. Başka şekilde ayarlanmamış ise, açılan her hesaba ait kullanıcı, burayı kullanır. Büyük sistemlerde, bu kısım alt parçalara ayrılabilir (/home/ftpadm , /home/ogrenci gibi)
/lib
Kütüphane dosyaları.
/mnt
Geçici mount edilen dosya sistemleri. Sadece bu iş için kullanıldığından sistem görevlisine zaman kazandırır.
/proc
Süreç kontrollerini ve diğer sistem bilgilerini tutan dosya sistemi. Bu dosya sistemi aslında disk üzerinde yer kaplamaz, tüm dosyalar çekirdeğin bir uzantısı sayılabilir.
cpuinfo
işlemci modeli, tipi ve performansını bildirir.
devices
Halihazırda çalışan çekirdek içinde desteği bulunan aygıt sürücülerini listeler.
dma
Hangi dma kanallarının kullanıldığını belirtir.
filesystems
Halihazırda çalışan çekirdek içinde desteği bulunan dosya sistemlerini listeler.
interrupts
Hangi kesintilerin kullanımda olduğunu söyler.
iports
Halen hangi giriş/çıkış iskelelerinin kullanıldığını belirtir.
kcore
Sistem hafızasının görüntüsü
/root
Sistem görevlisinin ev dizini. Mümkünse bu dizini sistemdeki diğer kullanıcıların görmeyeceği şekilde ayarlayın.
/sbin
Hayati sistem komutları. Bir zamanlar bu dosyalar /etc dizini altında yeralıyorlardı. Sadece sistem görevlisinin ihtiyacı olan komutlar, /sbin veya /usr/sbin içinde bulunur.
/tmp
Geçici dosyaların koyulduğu dizin. Belirli zaman aralıklarında temizlenmelidir.
/usr
Diğer önemli sistem dosyalarını tutar. Bu bölüm genelde en kalabalık dizindir, zira yeni kurulan tüm programlar buraya konulur.
X11R6
X Pencere sistemi bilgileri tutulur.
doc
Belge ve dökümanlar, genellikle HOWTO ve FAQ dosyaları.
lib
Bazı kütüphaneler
man
Man dosyaları
src
Bazı kaynak dosyaları ve linux çekirdeğini oluşturan kodları (/usr/src/linux) içeren dizin.
sbin
Kök dosya sisteminde yeralması gerekmeyen çalıştırılabilir sistem görevlisi dosyaları
/var
Sürekli değişen sistem bilgileri burada tutulur. İstisnalar dışında diğer makinalarla paylaştırılmaz.
adm
Sistem yönetimini ilgilendiren kayıtlar
preserve
Sistemin göçmesinden sonra zarar görmesi mümkün dosyaların kaydedildiği yer.
spool
Sonra işlenecek olan veriler buraya atılır (e-posta gibi)
Eğer sistem yöneticisi iseniz düzenli olarak dosya ve dizin yapısını kontrol etmelisiniz. Örneğinn /tmp dizini normal kullanıcıların kullanımına açık olduğu için çok kısa bir sürede dolabilir. Burayı periyodik olarak silmek için find komutu işe yarayabilir:
# find /tmp -atime +7 -exec rm -rf {} ;
Yukarıdaki komut, tmp dizini altında yeralan tüm dosyaları kontrol edecek ve 7 günden daha eski dosyaları silecektir. Benzer şekilde, kullanıcıların dosyalarının yer aldığı /home dizini de çok kısa bir sürede dolmaya mahkumdur. Sistemde ne kadar büyük sabit disk olursa olsun bir gün gelecek burası dolacaktır. Periyodik olarak buraya da göz gezdirmek gerekir. Aşağıda yeralan kısa program, /home dizininde yeralan kullanıcı dizinlerideki disk kullanımını büyükten küçüğe doğru disk isimli dosyaya yollayacaktır. Bu dosyanın incelenmesiyle hangi kullanıcıları “cezalandıracağınızı” görebilirsiniz.
# du -skx /home/* | sort -rn > disk
du (disk usage), sistem kullanıcılarının sıkça başvurduğu bir komuttur. Kullanılabilecek parametreler için du(1) man sayfasına bakın. UNIX, (ve dolayısıyla Linux) iki tip aygıt tanır. Bunlardan ilki karakter aygıtları, başka bir deyişle veri alışverişini bayt bazında yapan cihazlar, diğeri de blok aygıtları, yani veri alışverişini blok cinsinden yapan cihazlardır. Karakter aygıtlarına örnek olarak seri bağlanan cihazlar ve teypler, disk aygıtlarına örnek olarak da diskler verilebilir. Bu cihazlardan bir bilgi yazılıp okunduğunda dosya sistemi altında bunları tanımlayan dosyalar (/dev/*) kullanılmış olur. Örnek olarak bir yazıcıya bilgi göndermek için,
$ cat dosya > /dev/lp1
komutunu kullanabilirsiniz. Dosya, yazıcının anlayabileceği bir yapıda olmalıdır (örneğin düz metin). Her aygıt, bir dosya olarak dosya sisteminde kendine yer bulduğuna göre hangi aygıt dosyalarının bulunduğunu görmek mümkün olabilir.
$ ls -l /dev/cua0
crw-rw-rw- 1 root uucp 5, 64 Nov 30 1993 /dev/cua0
İlk kolondaki ilk karakter (c), bu dosyanın bir karakter aygıtına ait olduğunu belirtiyor. Normal dosyalar için buradaki karakter ‘-‘ olmalıydı. Benzer şekilde blok aygıtlar için ise ‘b’ kullanılır. Aygıt sürücü desteği çekirdekte olmasa bile /dev dizini altında genellikle tüm aygıt dosyaları bulunur. Bu demektir ki /dev/sda dosyasına sahip olduğunuz halde bir SCSI sabit diski sistemde takılı olmayabilir. Tüm aygıt sürücülerinin bulunması, programların kurulumunu ve yeni donanımın eklenmesini kolaylaştırır.
Çekirdek, bilgisayarda donanım (hardware) ve yazılım (software) arasındaki bağlantıyı sağlayan arabirime verilen isimdir. İşletim sistemi çalışırken sistemdeki temel işlemler arasındaki iletişimi kurarak işlemci yönetimi, bellek yönetimi ve G/Ç(giris-çıkış) işlemleri gibi daha pek çok işlemin yürütülmesinde ve işlemlerin paylaşılmasında görev alır. Linux çekirdeği, Finlandiya’li bilgisayar programcısı Linus Torvalds tarafindan oluşturuldu. İlk resmi sürüm olan Linux1.0, 1994 Mart’ında çıkarıldı ama sadece tek işlemcili 386’lar için desteği vardı.
LİNUX ÇEKİRDEĞİ NEDİR?
Bugün insanların dağıtımlarda kullandığı “Linux” adı yalnızca teknik bakımdan çekirdeğin (kernel) adıdır. Ancak herkesin tartışmasız olarak katılacağı konu, bu çekirdeğin bütün dağıtımlara can verdiğidir.
Linux çekirdeği bundan tam 22 yıl önce Finlandiyalı bilgisayarcı Linus Torvalds tarafından C programlama dili ile tasarlanıp yaratıldı. Kısa süre içerisinde toplanan geliştiriciler ve kullanıcılar diğer Özgür Yazılım Projelerinden (bkz. GNU) derledikleri kodlar ile işletim sistemi oluşturmaya başladılar.
Peki bugün teknolojik aletlerin %75′ inde kullanılan bu çekirdeğin özellikleri nelerdir?
Ne işe yarar ve nasıl çalışır?
Çekirdeğin bir işletim sisteminin kalbi olduğunu söylemiştik. Aslında bu o kadar da abartı bir cümle değil. Çünkü çekirdek en basit açıklamayla yazılım ve donanımı birbirine bağlar ve bir köprü görevi görür. Linux çekirdeğinin diğer ticari çekirdeklerden ayrılan en önemli özelliği ise tamamen özgür yazılım olmasıdır.
Çekirdeğin bir köprü olması onun en temel görevidir. Bunun dışında CPU soyutlama, IO(giris/ cıkıs)’ları Soyutlama ve diğer çekirdeklerden farklı olarak ünlü olduğu ağ merkezi. Şimdi bu görevlere ve özelliklere kısa kısa değinelim.
CPU Soyutlama
Linux çekirdeği sistemimizde bulunan işlemciye bir soyutlama katmanı katar. Bu sayede bir çok program eş zamanlı çalışıyormuş gibi gözükür. Programların ihtiyacı olduğu kadar işlemciden
yararlanmasını çekirdek sağlar.
Eğer bir linux sistemi üzerindeyseniz iki tür çekirdekten birini kullanıyorsunuzdur. UP ve SMP. UP tek işlemcili SMP ise simetrik çok işlemcili bir çekirdektir.Eğer UP anakarta sahip ve SMP çekirdek kullanıyorsanız. Sisteminiz birçok işlemciden haberdar olmayacaktır. Bu sorunu gidermek için de bir UP çekirdek derlemelisiniz.
IO(giris/cıkıs)’ları Soyutlama
Çekirdek aynı zamanda her türlü dosya girdi çıktı soyutlama görevini de yapar. Disk kontrolorlerinizi değiştirdiğiniz takdirde programlarınız çalışmayacaktır. İşte bu yüzden Linux çekirdeği programların kullanabileceği Unix modüller kullanmaktadırlar.
Ağ Merkezi
Yazının başında da söylediğimiz gibi Linux çekirdeğinin en ünlü ve başarılı olduğu konulardan biri de ağ merkezidir. Güçlü bir ağ yapısı ve TCP/IP desteği vardır. Çekirdek uyumlu, yüksek seviyeli bir arabirim ile ağ üzerinden veri gönderilmesini ve alınmasını sağlar. Ayrıca sizin ethernet karıtınız ile internet iletişimi sağlar. Linux çekirdeği ile evinizdeki bütün ağı modem üzerinden konfigüre edebilirsiniz.
Çekirdeği Yükseltmek
İlk olarak 0.01 versiyonu çıkan Linux çekirdeğinin bugün 3.8.5 sürümü yayınlanmış durumda.
Çekirdeğin güncel sürümlerini;
http://www.kernel.org/pbu/linux/kernel
adresinden elde edebilirsiniz. Birazdan size Linux Mint ortamında, kernelin son sürümüne güncellemeyi anlatacağım fakat bu işleme geçmeden önce bir uyarı yapmakta fayda var. Son yüklenen çekirdek birçok programınızla uyumlu olmayabilir bu yüzden ne yaptığınızdan emin olarak bu işleme başlayın.
İlk olarak CTRL + ALT + T ile terminali açıyoruz.
cd /tmp wget http://www.dropbox.com/s/hnrrtrocgz16ktz/ubuntu-kernel-3.8.5 chmod +x ubuntu-kernel-3.8.5 sudo sh ubuntu-kernel-3.8.5 sudo reboot
Son işlemden sonra bilgisayarınıza son sürüm kernelinizi yüklemiş bulunuyorsunuz.
uname r
kodu ile de kernel versiyonunuzu öğrenebilirsiniz.
Eğer kurulum sonrasında bir sorun ile karşılaşırsanız:
sudo apt-get purge linux-image-3.8.5*
kodu ile son yüklediğiniz çekirdeği silebilir ve eski çekirdeğinizle çalışabilirsiniz.
NOT: Dİkkat edilmesi gereken bir husus da çekirdek sürümünün kararlı veya test olup olmamasıdır. Bunu çekirdek sürümünde yer alan 3.8 rakamları ile anlayabiliriz. Buradaki 8 rakamı çift sayı olup bize sürümün kararlı olduğu söylemektedir. Ama eğer bir tek sayı olsaydı bu sürümün test aşamasında olduğunu ve sıradan kullanıcılar için uygun olmadığını söyler.
MSI’in PX211 kod adını verdiği yeni dizüstü bilgisayarı, AMD Turion X2 Ultra Dual-Core Mobil işlemci kullanıyor. 4GB’a kadar DDR2 bellek desteği sunan PX211, 303 x 231.5 x 16-29.5mm boyutlarında ve 1.8kg ağırlığında oldukça portatif bir ürün. Üzerinde DirectX 10.1 desteği sunan ve DDR3 256MB bellekli, yüksek 3D performansına sahip son nesil ATi Radeon HD3450 grafik kartı bulunuyor.
Mikrofonu ve 2.0 mega piksel web kamerası olan PX211 üzerinde siyah ve gümüş renkler egemen.
Yayımlanan her yazılım, üretici ve kullanıcı haklarını korumaya yönelik bir lisans anlaşması içermektedir. Bilgisayar teknolojilerinde telif hakkı olayına özgür yazılım kavramı ile yeni bir boyut kazandırılmıştır. Richard Matthew Stallman, 1970’li yıllarda MIT (Massachusetts Institute of Technology)’ in Yapay Zeka laboratuarlarında serbest yazılımı bir yaşam şekli olarak benimseyen bir grupla beraber 1980’li yılların başına kadar yazılım geliştirici olarak çalışır. 1984 yılında tamamen özgür yazılımların meydana getirdiği bir işletim sistemi ve işletim sisteminin araçlarının geliştirilmesi çalışması böylece başlar ve çalışmanın adı GNU olarak belirlenir.
GNU’ nun açılımı, “GNU is Not Unix”‘tir. Yani “GNU, Unix değildir” anlamına gelir. Yazılan özgür yazılımların bir arada toplanması için 1985 yılında yine Stallman tarafından FSF (Free Software Foundation) kurulur ve GNU yazılımlarını korumak için GPL (General Public Licence) adı verilen yazılım lisansı oluşturulur. Amaç, GPL lisansı ile lisanslanan özgür yazılımların, özgürlüklerini korumaktır. Özgür yazılımlar genelde ücretsiz ya da çok düşük ücretlidir ama kaynak kodları açık ve ücretsiz olarak dağıtılır.
Zamanla yazılımların özgürlüğünün korunması ve başka telif haklarının esareti altında kalmaması için FSF, GNU Genel Kamu Lisansı’nı(GPL) yayınladı. Richard M. Stallman ‘a ve FSF’ ye göre bir yazılımın özgür olması için şu 4 özgürlüğe sahip olmaları gerekiyor:
Özgürlük no 0: Her türlü amaç için programı çalıştırma özgürlüğü.
Özgürlük no 1: Programın nasıl çalıştığını inceleme ve kendi gereksinimleri doğrultusunda değiştirme özgürlüğü.
Özgürlük no 2: Yeniden dağıtma ve toplumla paylaşma özgürlüğü.
Özgürlük no 3: Programı geliştirme ve gelişmiş haliyle topluma dağıtma özgürlüğü..
1 ve 3 no’lu özgürlükler için yazılımların kaynak kodlarının açık olması şarttır. Eğer yazılımın kaynak kodu yoksa o yazılım özgür yazılım olmaktan çıkar. Çünkü bir yazılımın kaynak kodu olmadan yazılımcılar yazılımları istedikleri doğrultuda geliştirip kendi veya toplum ihtiyaçlarını karşılayamazlar.
GPL, özellikle programın kaynak kodunun açık olmasının gerekliliğini savunan bir yapıdadır. Bu yüzden GPL’ de temel amaç olarak, şeffaflık, kullanıcının ne kullandığını bilmesi, yazılımın çok kişi tarafından hızlıca geliştirilmesi olarak sayılabilir.
“Açık Kaynak” yazılımı yaygın olarak işbirliği kültürünü ortaya koymaktadır ki bu durum bilgisayar biliminin ilk günlerinden beri varolan bir durumdur. Açık kodlu yazılımlar bilginini paylaşılarak büyümesini hızlandırır ve sanal ortamda işbirliği yapılmasını sağlar. Bu sayede kaliteli, hızlı ve güvenilir programlar oluşturulabilir ve yazılımcının kendisini geliştirmesinde büyük rol oynar. Bu işbirliğini günümüzün büyük şirketleri de desteklemeye başladılar. Hatta bir çok ülke açık kaynak kodlu yazılımın gelişimine katkıda bulunmaktadır. Peru, İsrail, İspanya ve Almanya kapalı kaynağın ve özel lisanslı (proprietary) yazılımların mali açıdan karşılanamaz ve özellikle güvenlik söz konusu olduğunda kabul edilemez olduğuna karar veren ülkelerden sadece birkaçıdır. Bu nedenle bu ülkelerde açık kaynaklı sistemlere geçmek için büyük adımlar atılmaktadır.
Türkiye için açık kaynak kodlu yazılımın daha gerekli ve yararlı olacağı apaçık ortadadır. Kapalı kodlu yazılımla her zaman başkalarına bağımlı kalınmaktadır. Serbest yazılımı desteklemek, açık kodlu işletim sistemlerin kullanımını yaygınlaştırmak ve bilinç oluşturmak, ekonomik gelişime katkıda bulunacak ve işletim sistemi alanında dışa bağımlılığa engel olacaktır.
Adobe, Flash Player 10’u yayınladı. Böylelikle güvenlik arastırmacısı Robert Hansen tarafından dahili mikrofon ve kamerası bulunan dizüstü sistemlerin saldırıya yatkın olduğu konusunda uyarılarda bulunduğu “kritik” bir güvenlik sorunu da çözümlenmiş oldu. Eski sürümde, Adobe’nin güvenlik programı yöneticisi David Lenoe tarafından yapılan açıklamada, Flash Player’in ayarlar menüsünden webcam ve mikrofona erişimin yasaklanmasının sağlanması gerektiği belirtilmişti.
Flash Player 10’un bir çok yeniliği yanında getirdiği söyleniyor. Bunlara örnek olarak daha iyi webcam desteği, yeni efektler, yeni arayüzler verilebilir.
Linus Torvalds, 28 Aralık 1969’da Finlandiya’nın başkenti ve aynı zamanda en büyük kenti olan Helsinki’de Anna ve Nills TORVALDS’ ın oğlu olarak dünyaya geldi. Adı, Nobel ödüllü ünlü kimyacı Linus Pauling’ten gelmektedir.Torvalds ailesi, Finlandiya’daki isveççe konuşan azınlığa dahildiler. Yaklaşık 5 milyon olan Finlandiya nüfusunun 300 bin kişilik kısmını bu kesim oluşturmaktaydı. Annesi ve babası ayrıldıktan sonra genelde annesiyle, bazen de büyükanne ve büyükbabasıyla beraber yaşadı. Linus Torvalds, ebeveynleri ayrılmış olmasına rağmen mutlu bir çocukluk yaşadı. Linus üzerinde en çok etkiye sahip olan insanlardan biri de anne tarafından büyükbabasıydı. Büyük babası Leo Toerngvist Helsinki Üniversitesi’nde istatistik profesörüydü. Bunun yanısıra babası, 1970’lerin ortasında 1 sene Moskova’da çalışmış, daha sonra radyo muhabiri olmuştu. Annesi, bir Finlandiya gazetesinde çevirmen olarak çalışıyordu, aynı zamanda haberlerin grafiksel tasarımını yapıyordu. Baba tarafından büyükbabası bir Fin gazetesinde yazı işleri müdürüydü ve amcası da Finlandiya televizyonu için çalışıyordu.
Linus, erken yaşlarda kuvvetli bir okuma alışkanlığına sahip olmuştu.Matematik ve programlama, Linus’un tutkuları haline gelmişti. 1970’lerin ortalarında, Toerngvist Linus’a Commadore VIC20 model bir bilgisayar aldı. Bu onun hayatını kökten değiştiren bir gelişmeydi. Fakat Linus, yakın zamanda bu bilgisayardan sıkıldı, çünkü kullanabileceği sadece birkaç tane program vardı, bu yüzden yenilerini yazmak için çalışmalara başladı. Tüm dikkatini ve ilgisini bu alana vermişti, programlama ile ilgili bir sürü kitap almıştı ve bu kitaplar öğrenme hevesine dayanmıyordu. Daha 12 yaşındayken basit oyunlar yazabiliyordu. İlk başlarda temel programlama dillerini kullansa da sonradan daha zor fakat daha güçlü bir dil olan Çevirici Dili’ni (Assembly Language) kullanmaya başladı.Böylece matematik ve programlama, Linus’un tutkuları haline gelmişti.
LINUX’UN DOĞUŞU
Linus 1987’de bir Sinclair QL aldı. Dünyanın ilk ev kullanımı için geliştirilmiş bilgisayarı olan Sinclair QL ayrıca dünyanın ilk 32-bitlik bilgisayarıydı. 7.5 Mhz hızında Motorola 68008 işlemciye ve 128 KB RAM’e sahipti. Sinclair QL, büyükbabasının Commodore Vic20’sinden sonra onun için büyük bir gelişmeydi. Fakat, yazma korumasına sahip ROM’da bulunan işletim sisteminden dolayı bilgisayarın yeniden programlanmaya kapalı olduğunu gördükten sonra sevinci kursağında kaldı.
Linus, 1988 yılında Finlandiya’nın en kaliteli eğitim kurumu olan Helsinki Üniversitesi’ne kayıt yaptırdı. O zamana kadar bilgisayar programcılığıyla uğraştığı için doğal olarak bilgisayar bilimleri branşını seçti. Birçok ciddi yazılım projesinde görev aldı. 1990’da ilk C Programlama Dili dersini aldı. Daha sonraları bu dili, Linux sisteminin çekirdeğini (kernel) yazarken kullanacaktı. 1991 yılına 33Mhz Intel 386 işlemci kullanan ve 4MB’lık hafızaya sahip yeni bir IBM alarak girdi.
Bu işlemci, Intel’in önceki çiplerine kıyasla muazzam bir gelişme kaydettiği işlemci ailesinin bir temsilcisiydi. Donanımdan memnun olmasına rağmen, bir süre sonra bilgisayarla beraber gelen MS-DOS işletim sisteminin 386 çiplerinin gelişmiş yeteneklerini kullanabilmek için yeterince gelişmiş olmadığını gördü. Bu yüzden de üniversitenin bilgisayarlarından aşina olduğu ve MS-DOS’tan daha güçlü ve kararlı olan UNIX tabanlı bir işletim sistemi kullanmaya karar verdi. Hemen ardından yeni bilgisayarı için bir UNIX sürümü aramaya başladı. Fakat, 5000$’dan daha ucuz bir fiyata temel bir sistem bulamadı. En sonunda MINIX’te karar kıldı. MINIX kullanmaya başlayan Linus Torvalds, kullandığı terminal emülatörünün çok kullanışsız olduğunu gördü. Bu yüzden kendi terminal programını yazmaya karar verdi. Amacı tamamen UNIX gücünü kişisel bilgisayarında görmek oldugundan terminal emülatörünü MINIX üzerinde değil, sadece donanım üzerinde geliştirecekti. Fakat kendi terminal emülatörünü tamamlayıp internete bağlandıgında yanlıs olan birşeyler farketti, geliştirdiği program herhangi bir işletim sistemi üzerinde çalışmadığından verilerini kaydetmek ve göndermek gibi işlemlerde kendi sürücüsüne sahip olması gerektiğini anladı. Ürettiği programı tam anlamıyla geliştirmek demek, yeni bir işletim sistemi yazmak demekti.
Artık Linus’ un aklında bir terminal programından çok bir işletim sistemi geliştirmek vardı. Bunun yanı sıra üniversitesinde onu zorlayacak faktörlerin pek az olması sebebiyle eğitimine ara verip daha çok projesi üzerinde yoğunlaştı 5 Ağustos 1991’de, başlangıç düzeyindeki işletim sistemi çalışmalarını comp.os.minix adresli MINIX habergrubunda :
“Minix kullanan herkese selam
386 AT clone’ları için bir (bedava) işletim sistemi geliştiriyorum. Nisan’dan beri üzerinde çalışıyorum ve artık neredeyse hazır. Sizlerden Minix’de sevdiğiniz ya da sevmediğiniz şeylerle ilgili bilgi almak istiyorum çünkü geliştirdiğim işletim sistemi Minix’e oldukça benziyor (dosya sisteminin yapısı bazı pratik nedenlerden dolayı ve bazı diğer özellikler). Son olarak bash (1.08) ve gcc (1.40) ekledim ve şimdilik herşey yolunda görünüyor. Bu da bir kac ay içerisinde gözle görülür bazı sonuçlara varacağımı gösteriyor. Bu yüzden insanların en çok hangi özellikleri istediğini bilmek istiyorum. Tüm önerilerinize açığım ama hepsini uygulayacağıma söz veremem Linus.
Not: İşletim sistemim muhtemelen AT-hard diskler dışında hiçbir şeyi desteklemeyecek çünkü elimden gelen sadece bu” sözleriyle duyurdu. Daha sonra 5 EKim 1991’de temel özellikleriyle beraber ilk resmi Linux sürümü olan 0.02’yi yayınladı ve bunu bilgisayar tarihinin en ateşleyici, en bir araya getirici mailiyle duyurdu:
MINIX 1.1’in güzel günleri için özlem mi duyuyorsunuz? Erkeklerin erkek olduğu ve kendi aygıt sürücülerini yazdıkları zamanların? Kendi ihtiyaçlarınıza göre geliştirip değiştirebileceğiniz bir işletim sisteminiz olmasına rağmen, yapacak bir projeniz mi yok? Herşeyin MINIX üzerinde çalışıyor olması, sinirlerinizi mi bozuyor? Yaklaşık 1 ay önce belirttiğim gibi AT-386 bilgisayarları için MINIX’in özgür bir versiyonu üzerinde çalışıyorum. Çalışmalarım en sonunda kullanılabilecek seviyeye ulaştı (buna rağmen istediğiniz amaca bağlı olmayabilir) ve daha geniş dağıtım için kaynakları açıklamak istiyorum. Daha sadece versiyon 0.02, fakat bash/gcc/gnu-make/gnu-sed/compress vb. altında başarıyla çalıştırdım. Projemin kaynakları nic.funet.fi (128.214.6.100) adresindeki /pub/OS/Linux klasöründe bulunabilir. Bunun yanında klasörde bazı READ-ME dosyaları ve Linux altında çalıştırmak için birkaç binary bulunuyor.(kabuk, güncelleme ve gcc, daha ne isteyebilirsiniz =) . Çekirdek kodlarının tamamını görebilirsiniz, hiç Minix kodu kullanılmadı. Kütüphane kaynakları kısıtlı seviyede özgür kullanıma açık, bu sebeple şu an dağıtımı olanaksız. sistem “as-is” olarak derlenebiliyor ve çalıştığı biliniyor.
Bu gelişmelerden sonra Linus’un aklını lisans konusu meşgul etmeye başladı. Sistemin kodlarını tamamen dağıtan FSF lisansıyla ünlü özgür yazılım savunucusu ve programcı Richard Stallman’ın geliştirdiği GPL (GNU General Public License) lisansı arasında seçim yapmakta zorlanırken, büyük buluşma gerçekleşti.
MIT’de çalışan Richard M. Stallman GNU Projesi’ni 1983’te başlatmıştı. Yazılımın, bilginin topluma ait olması, özgür olması gerektiğini savunuyordu ve 1990 yılında işletim sisteminin çekirdeği (kernel) haricinde tüm görsel arayüzünü tamamlamıştı. Fakat görsel arayüzü olmasına rağmen bu programların tümünü bir çatı altında toplayacak bir çekirdeğe sahip olmayan bir işletim sistemi vardı elinde ve bu, hiçbir anlam ifade etmiyordu. İhtiyacı olan çekirdek için araştırmalara başladı ve yorucu bir süreç sonunda nihayet Linus Torvalds’ın geliştirdiği çekirdeği duydu.
Eğer Linux, GPL lisansıyla korunursa, açık kaynak kodlu bir işletim sistemi olacak, kodlarına erişilebilecek, geliştirilmeye ve serbestçe yeniden dağıtılmaya açık olacaktı. Ve beklenen oldu, GNU projesi ve Linus Torvalds’ın Linux projesi birleşerek özgür yazılım projelerinin en büyüğü olan GNU/LINUX’u meydana getirdi.
https://www.youtube.com/watch?v=HSgUPqygAww#t=48
Linus Torvalds Guided Tour of His Home Office
getGNU