Wayland 1.23.0 duyuruldu
Wayland’ın 1.23.0 sürümü, Simon Ser tarafından duyuruldu. Bu yeni sürümün, çok sayıda hata düzeltmesi ve protokol açıklamasının yanı sıra dahili bağlantı arabelleğinin boyutunu ayarlayan bir mekanizma içerdiği ifade ediliyor. Wayland tarayıcısının yalnızca numaralandırmalarla başlıklar oluşturması için bir numaralandırma başlığı modu edindiği belirtilirken, wayland-scanner’in artık sunucudaki numaralandırmalar için doğrulama işlevleri ürettiği söyleniyor. Bilindiği gibi, 1980’lerin Başında bir MIT mühendisi olan Bob Scheifler tarafından duyurulan X; bilgisayarlar için yeni grafik görüntüleme sistemiydi ve o günlerde büyük bir devrimi ifade ediyordu. Kısa sürede UNIX ve benzeri sistemlerde standart grafik arayüz olarak kullanılmaya başlanan ve hâlâ da kullanılmakta olan X; ağ üzerinde çalışmaya imkan veren ilk grafik görüntüleme sistemiydi. Zaman paylaşımlı bir sunucu üzerinde çalışan bir X sunucusu ağdaki istemciler tarafından kullanılabiliyordu. Zaten X, donanımdan bağımsız ve tamamen ağda hizmet verebilecek şekilde tasarlanmıştı. MIT yönetiminde ve Bob Scheifler liderliğinde geliştirilen X sunucusunun üstün olduğu ağ imkanları 90’lı yıllarda çoğunlukla kullanılmamaya başlandı. Ayrıca, X’in çok çeşitli donanımlara Linux ortamında nasıl erişim sağlayacağı da önemli bir sorun haline gelmişti. Bu, GNU/Linux dünyası için üzüntü vericiydi. Bu gelişmelere yönelik olarak, 2007 yılında Thomas Hellstrom, Eric Anholt ve Dave Airlie tarafından geliştirilen TTM (Translation Table Maps) adını verilen bir önbellekleme sistemi kullanılmaya başlandı. Böylelikle uygulamalar grafik verilerin işlenmesi için beklemek zorunda kalmayacak ve hızlanacaklardı. Wayland 1.23.0 hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için sürüm duyurusunu inceleyebilirsiniz.
Bu, kuşkusuz, GNU/Linux çevrelerinde memnunlukla karşılandı. Sonuç olarak, tüm Linux grafik sürücülerinin kullanabileceği bir bellek yönetim sistemi kullanılabilir olmuştu. Ancak, açık kaynak kodlu Linux grafik sürücülerinin basit API’lere ihtiyaç duymasına karşılık; TTM çok büyük bir kod yığınıydı. Buna ilişkin olarak, 2008 yılında Reenter Keith Packard ve Eric Anholt’un da yardımıyla TTM için yeni bir API yazıldı. GEM (Graphics Execution Manager) adı verilen bu yapı; mevcut Kernel fonksiyonlarını kullanacak şekilde değiştirilip küçültülmüştü. Ancak asıl sorun; OpenGL, Qt ve Gtk+ gibi büyük boyutlu kütüphaneler ile kernel arasındaki ilişkide X’in modern grafik ihtiyaçlarını karşılayacak durumda olmadığını gösteriyordu. Bu aşamada, bir yazılım mühendisi olan AIGLX’in yazarı Kristian Høgsberg, grafik çıktılarının doğrudan Kernel’e gönderileceği, uygulamaların doğrudan GPU’ya ulaşabileceği bir tasarıma girişmişti. Kısa sürede temel kütüphaneleri yazmaya başlayan ve çok kısa bir süre içinde, az çok çalışan bir sunucu geliştirmeyi başaran Høgsberg’in X sunucusuna hiçbir bağımlılığı olmayan bir son işlem API’si kullanan yazılımının adı: Wayland idi. Konu, phoronix.com‘un haberi ile duyuruldu. Henüz çok taze bir proje olan Wayland’ın kaynak kodları da internette yerini aldı. Wayland, küçük gömülü sistemler, cep telefonları ya da küçük oyuncaklarda dahi çalışabilecek kadar hafif biçimde tasarlanıyordu. Høgsberg, geriye dönük uyumluluğu sağlamak için X sunucusunun Wayland’ın bir istemcisi konumunda çalışabilmesine olanak sağlamıştı. Wayland günümüzde Kernel’de bulunan GEM, evdev (input drivers) ve kms (kernel mode switching) teknolojilerini ve DRI2 (Direct Rendering Infrastructure) kullanıyor. Intel ve RedHat tarafından desteklenen bu yeni teknoloji, X için çözülmesi zor görünen pek çok geleneksel sorunu çözmeye yaklaşmış görünüyor. Intel, sürücülerinin Wayland ile daha performanslı çalışmasını sağlamak için projeye, Wayland geliştiricilerini kiralayacak kadar büyük destek sunuyor. Wayland 1.23.0 edinmek için aşağıdaki linkten yararlanabilirsiniz.
Ruby 3.3.2 duyuruldu
Absolute Linux 20240602 duyuruldu
Slackware tabanlı hafif bir masaüstü dağıtımı olan ve IceWM pencere yöneticisini kullanan, güncel Slackware ağacının güncellemeleri ile gelen Absolute Linux’un 20240602 sürümü duyuruldu. Sürüme ait ISO kalıpları indirilmek üzere yansılarda yerini aldı. Olağan şartlarda, Paul Sherman tarafından duyurusu yapılan dağıtımın bu sürümüne ait haberler sayfasında kısa bir içerik bulunuyor. Bunun, gecikmiş bir güncelleme sürümü olduğu ifade edilirken, işlevsellik/arayüzün değişmediği ama çok sayıda uygulama ve kütüphanenin güncellendiği, sistemin çok iyi bir görünüm arzettiği söyleniyor. Absolute Linux 20240602 hakkında bilgi edinmek için haberler sayfasını inceleyebilirsiniz.
Absolute Linux 20240602 edinmek için aşağıdaki linklerden yararlanabilirsiniz.
LibreOffice 24.2.4 topluluk sürümü duyuruldu
ALT Linux 11 (testing) duyuruldu
2001’de Mandrake‘den çatallanarak iki büyük Rus özgür yazılım projesinin birleşmesiyle ortaya çıkan ve 2008’de gelişmiş büyük bir organizasyon haline gelen ALT Linux’un 11 (testing) sürümü, Maria Fokanova tarafından duyuruldu. Rusça konuşanlar için bağımsız bir dağıtımın birden fazla sürümünü üreten bir proje olan ALT Linux’un en son sürümü olan sürüm 11’in (testing) multilib desteğinin x86_64 deposunda kalacağını belirten Fokanova; sürümün, test etme ve dağıtım için tasarlandığını söyledi. Entegre çözümlerin her düzeyde güncellenmesi ve desteklenmesinin kararlaştırıldığını belirten Fokanova; sürümün, Basealt Ltd. tarafından desteklenen ALT Linux ekibi tarafından oluşturulup ve geliştirildiğini söyledi. Onbirinci platformun, sistemin işleyişine ilişkin çözümler içerdiğini söyleyen Fokanova; Active Directory, özel altyapıdan geçiş ve diğerlerinin gündemde olduğunu ifade etti. Sistemde 6.1, 6.6, 3.10 (OpenVZ) Linux çekirdeklerinin kullanıldığını belirten Fokanova; Systemd 255.6, Glibc 2.38 ve bir dizi GCC derleyicisi 13.2, 12.3 ve 11.4’ün sistem ortamı için sağlandığını ifade etti. Ağ hizmetleri ve bağlantıların da güncellendiğini belirten Fokanova; NetworkManager sürüm 1.46, nginx 1.24, Apache httpd 2.4, sonek 3.8 dışında, çok işlevli DNS sunucusunun BIND 9.18’e güncellendiğini söyledi. GNOME 46, KDE 5.116, MATE 1.28, Xfce 4.18 masaüstü ortamlarıyla kullanılabilen sistem; Rust 1.78, Python 3.12 ve 2.7, LLVM araç setleri 17 ve 18 sürümleri, Perl yorumlayıcısı 5.38 ve 1.85’e güncellenen C++ kütüphaneleri seti içeriyor. ALT Linux 11 (testing) hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için sürüm duyurusunu inceleyebilirsiniz.
WordPress 6.5.4 duyuruldu