Wayland protokol 1.47 renk yönetimi ve HDR desteğinde çeşitli revizyonlarla duyuruldu
Wayland protokol’un 1.47 sürümü, Jonas Ådahl tarafından duyuruldu. Wayland protokolleri 1.47, renk yönetimi ve HDR desteğinde çeşitli revizyonlarla birlikte yayınlanmış oldu. Wayland renk yönetimi protokolü, ANSI/CTA-861-H spesifikasyonu tarafından zorunlu kılınmadığı ve bazı filmlerin ana ekran parlaklığı yerine maxCLL’ye sahip olduğu için maxCLL ve maxFALL üzerindeki kısıtlamaları gevşetirken; ayrıca, renk prova uygulamalarına odaklanarak “absolute_no_adaptation” işleme amacının eklendiği söyleniyor. Renk yönetimi protokolünün de, kullanımdan kaldırılmış özelliklerin/amaçların/aktarım fonksiyonlarının/adların reklamını yasaklamak için güncellendiği belirtilirken, bunun, kullanımdan kaldırılmış işlevlerin emekliye ayrılmasını kolaylaştıracağının umulduğu söyleniyor. Son olarak, ext-image-copy-capture-v1 protokolüne renk yönetimi eklemek için ön koşul olarak wp_image_description_reference _v1 eklenmiş bulunuyor. Wayland Protokolleri 1.47’de renk yönetimi güncellemeleri dışında başka bir değişiklik olmadığı söyleniyor. Wayland protokol 1.47 hakkında bilgi edinmek için sürüm duyurusunu inceleyebilirsiniz.
Bilindiği gibi, açık kaynak kodlu Linux grafik sürücülerinin basit API’lere ihtiyaç duymasına karşılık; TTM çok büyük bir kod yığınıydı. Buna ilişkin olarak, 2008 yılında Reenter Keith Packard ve Eric Anholt’un da yardımıyla TTM için yeni bir API yazıldı. GEM (Graphics Execution Manager) adı verilen bu yapı; mevcut Kernel fonksiyonlarını kullanacak şekilde değiştirilip küçültülmüştü. Ancak asıl sorun; OpenGL, Qt ve Gtk+ gibi büyük boyutlu kütüphaneler ile kernel arasındaki ilişkide X’in modern grafik ihtiyaçlarını karşılayacak durumda olmadığını gösteriyordu. Bu aşamada, bir yazılım mühendisi olan AIGLX’in yazarı Kristian Høgsberg, grafik çıktılarının doğrudan Kernel’e gönderileceği, uygulamaların doğrudan GPU’ya ulaşabileceği bir tasarıma girişmişti. Kısa sürede temel kütüphaneleri yazmaya başlayan ve çok kısa bir süre içinde, az çok çalışan bir sunucu geliştirmeyi başaran Høgsberg’in X sunucusuna hiçbir bağımlılığı olmayan bir son işlem API’si kullanan yazılımının adı: Wayland idi. Konu, phoronix.com‘un haberi ile duyuruldu. Henüz çok taze bir proje olan Wayland’ın kaynak kodları da internette yerini aldı. Wayland, küçük gömülü sistemler, cep telefonları ya da küçük oyuncaklarda dahi çalışabilecek kadar hafif biçimde tasarlanıyordu. Høgsberg, geriye dönük uyumluluğu sağlamak için X sunucusunun Wayland’ın bir istemcisi konumunda çalışabilmesine olanak sağlamıştı. Wayland günümüzde Kernel’de bulunan GEM, evdev (input drivers) ve kms (kernel mode switching) teknolojilerini ve DRI2 (Direct Rendering Infrastructure) kullanıyor. Intel ve RedHat tarafından desteklenen bu yeni teknoloji, X için çözülmesi zor görünen pek çok geleneksel sorunu çözmeye yaklaşmış görünüyor. Intel, sürücülerinin Wayland ile daha performanslı çalışmasını sağlamak için projeye, Wayland geliştiricilerini kiralayacak kadar büyük destek sunuyor. Wayland protokol 1.47 edinmek için aşağıdaki linkten yararlanabilirsiniz.
compositor, GNOME Mutter, HDR desteği, intel, Jonas Ådahl, KDE KWin, RedHat, renk yönetimi, Sebastian Wick, Wayland protokol 1.47, Wayland protokolü, Weston kompozitörleri, X görüntü yöneticisi
