Navigation

Tag Archives | Linux çekirdeği

Linux 30 yaşında

By on 24 Ağustos 2021 in GNU/Linux

1991’de Helsinki Üniversitesi‘nden Linus Benedict Torvalds daha sonra Linux çekirdeği haline gelecek bir yazılımı yazmaya başlamıştı. Torvalds; bunu, 25 Ağustos 1991’de comp.os.minix’te aşağıda görebileceğiniz kısa bir mesaj ile duyurdu. Ve artık Linux 30. yaşını kutluyor. Doğum günün kutlu olsun Linux! 30 yıl önce Torvalds; Nisan ayından bu yana devam eden geliştirme sürecinin ardından, artık hazır olduğunu ve geliştirdiği sistemle ilgili geri bildirimde bulunulmasını istediğini söylüyordu. Unix’e fikirsel ve teknik anlamda atıfta bulunarak geliştirilmiş açık kaynak kodlu, özgür ve ücretsiz bir işletim sistemi çekirdeği olan Linux; 5 Ekim 1991’de Linux 0.02 adıyla kullanıma sunuldu. Linux topluluğunda bazı kişiler, Linux’un doğum günü olarak 25 Ağustos’u değil, kullanıma sunulduğu tarih olan 5 Ekim’i kabul ediyor ve doğum gününü o gün kutluyor. Geniş bir donanım desteğine sahip olan Linux çekirdeği; sunucu bilgisayarlar, masaüstü bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar, iş istasyonları, akıllı telefonlar, yeni nesil TV’ler ve tabletler gibi hemen her platformda tam bir uyum içinde çalışabilir. Günümüzde Linux çekirdeğini kullanan GNU dağıtımları, büyük bir kitle tarafından genel olarak “Linux” adıyla anılmaktadır. Ancak, Özgür Yazılım Vakfı ve çeşitli özgür yazılım toplulukları, “GNU/Linux” tanımını tercih etmektedir.

Continue Reading →

30 yıl boyunca, Linux için milyonlarca satır kod yazıldı. Linux, öylesine etkin bir konu haline geldi ki Microsoft, dahi Windows’a Linux çalıştırma özelliğini eklemek durumunda kaldı (WSL). Happy birthday dear Linux!


Linus Torvalds’ın 25 Ağustos 1991’de yayımladığı duyuruyu aşağıda bulabilirsiniz.

1

xfsprogs 5.13.0 duyuruldu

By on 21 Ağustos 2021 in Yazılım

XFS dosya sistemini yönetmek için tasarlanan xfsprogs‘un 5.13.0 sürümü, Eric Sandeen tarafından duyuruldu. Sürüme ait paketler, indirilmek üzere yansılarda yerini aldı. 1993 yılında IRIX 5.3 sürümüyle IRIX de dahil olmak üzere, Extents dosya sistemi veya XFS’nin geliştirilmesine Silicon Graphics tarafından başlandı. Dosya sistemi, Mayıs 2000’de GNU Genel Kamu Lisansı (GPL) altında yayınlandı. SGI’da Steve Lord tarafından yönetilen bir ekip onu GNU/Linux’a taşıdı ve ilk GNU/Linux dağıtımının desteği 2001’de geldi. Gentoo Linux, 2002 yılının ortalarında XFS için varsayılan dosya sistemi olarak bir seçenek sunan ilk GNU/Linux dağıtımı oldu. Ağustos 2016’da Linux çekirdeği 4.8, yazılıma “ters haritalama” adlı yeni bir özellik ekledi. xfsprogs 5.13.0 hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için şurada yayımlanan sürüm duyurusunu inceleyebilirsiniz.

Continue Reading →

xfsprogs 5.13.0 edinmek için aşağıdaki linklerden yararlanabilirsiniz.

0

Debian 10 Buster, Debian 11 Bullseye’ye nasıl yükseltilir?

By on 15 Ağustos 2021 in GNU/Linux İpuçları

“Bullseye” kod adını, Pixar’ın ünlü Toy Story serisindeki at karakterinden alan Debian 11’in duyurulması heyecanla bekleniyordu. Beklendiği gibi, Debian 11 Bullseye öngörülen zaman içinde duyuruldu. Ayrıca okullar ve üniversiteler için üretilen Debian Edu/Skolelinux 11 Bullseye de duyuruldu. En son Debian 10.10 versiyonuyla yoluna devam eden Debian kullanıcıları, yeni sürüm Debian 11 Bullseye’ye nasıl geçecekler? Sıfırdan bir kurulum mu yapacaklar, yoksa daha zahmetsiz bir geçiş mümkün mü? Bu yazıda, bu konuyu ele alacağız. Bilindiği gibi, 5.10 LTS Linux çekirdeği üzerine yapılandırılmış olarak gelen Debian 11 Bullseye; GNOME 3.38, KDE Plasma 5.20, LXDE 11, LXQt 0.16, MATE 1.24 ve Xfce 4.16 masaüstü ortamlarıyla kullanıma sunuluyor. Debian 11 Bullseye; exFAT dosya sistemini destekleyen ve varsayılan olarak exFAT dosya sistemlerini monte etmek için kullanan bir Linux çekirdeği sağlayan ilk sürüm olarak kullanıma sunulmuş bulunuyor. Fransızca, İspanyolca ve Makedonca dahil olmak üzere birçok dilde systemd, util-linux, OpenSSH ve Mutt gibi çeşitli projelerin kılavuz sayfaları önemli ölçüde iyileştirilmiş bulunuyor. Debian 11 Bullseye hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için sürüm duyurusunu ya da sürüm notlarını inceleyebilirsiniz.

Continue Reading →

Öncelikle daha önceki yazılarımızda ele aldığımız üzere yüklü olan Debian sürümünü kontrol edelim:

cat /etc/debian_version

Şuna benzer bir çıktı almış olmanız gerekir:

Daha önceki yazılarımızdan hatırlaycağınız gibi, Debian sürümünü görüntülemek için lsb_release komutunu da kullanabilirsiniz:

Evet, bu defa da böyle bir çıktı aldınız. Şimdi, Debian 10 Buster’ı Debian 11 Bullseye’ye yükseltme işlemine gelelim. İlkin şu anda kurulu olan tüm paketleri güncelleyip ve yükseltmek gerekiyor. Başka deyişle, Debian 11 Bullseye’ye geçmeden öncewki sürümü en son haline getirmek gerekiyor. Bunun için aşağıdaki kodları sırasıyla verin ve sisteminizi yükselttiğinizden emin olun.

sudo apt update

sudo apt upgrade

sudo apt dist-upgrade

Ardından, aşağıdaki komutları kullanarak kalan paketleri ve yapılandırma dosyalarını temizlemek gerekiyor.

sudo apt autoremove

sudo apt autoclean

sudo find /etc -name '.dpkg-' -o -name '.ucf-' -o -name '*.merge-error'

Şimdi tüm güncellemeleri uygulamak için sistemi yeniden başlatın.

sudo reboot

Bu aşamada önemli adım yedeklemedir. Tüm önemli kişisel dosyaları, dizinleri ve yapılandırma dosyalarını yedeklemeniz önemlidir.

Bu aşamada, yazılım depolarının güncellenmesi gerekiyor. Debian buster’daki yazılım depolarını güncellemeden önce, mevcut yazılım kaynak listesini yedeklemeniz iyi olacaktır.

mkdir ~/apt

sudo cp /etc/apt/sources.list ~/apt

sudo cp -rv /etc/apt/sources.list.d/ ~/apt

Yazılım havuzu listelerinin kopyalandığından emin olmak için ~/apt dizininin içeriğini doğrulayalım:

$ ls apt/
sources.list sources.list.d

Artık Debian 10 depolarını Debian 11 depolarıyla değiştirmek ve güncellemek gerekiyor. BUnun için aşağıdaki komutları verebilirsiniz:

sudo sed -i 's/buster/bullseye/g' /etc/apt/sources.list

sudo sed -i 's/buster/bullseye/g' /etc/apt/sources.list.d/*

Şimdi kaynak listesi dosyasının yeni depo bağlantılarıyla güncellenip güncellenmediğini doğrulayalım:

cat /etc/apt/sources.list

İhtimal şuna benzer bir çıktı alacaksınız:

Çıktıda da gördüğünüz gibi, sources.list dosyası, Debian 11 depo bağlantıları ile güncellenmiştir. Şimdi depoları yenileyelim:

sudo apt update

Debian geliştiricileri, minimum yükseltme ve tam yükseltme olmak üzere iki çeşit yükseltme işlemini öneriyor. Minimum yükseltme, diğer paketleri kurmadan veya kaldırmadan mevcut tüm paketleri yükseltir. Minimum yükseltme yapmak için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

sudo apt upgrade --without-new-pkgs

Tam yükseltme için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

sudo apt full-upgrade

Debian 11 yükseltme işlemi tamamlandıktan sonra sisteminizi yeniden başlatın.

sudo reboot

Şimdi işin başında yaptığımız gibi Debian sürümünü tekrar kontrol edelim:

cat /etc/debian_version

Bu kez şuna benzer bir çıktı almış olmalısınız:

lsb_release -a

Bu kez şuna benzer bir çıktı almış olmalısınız:

Tebrikler, Debian 10 Buster’ı Debian 11 Bullseye’ye başarıyla yükselttiniz. Artık gerekli olmayan tüm paketleri kaldırabilirsiniz:

sudo apt --purge autoremove

sudo apt autoclean

2

Logical Volume Management (LVM) 2.03.13 duyuruldu

By on 11 Ağustos 2021 in Yazılım

Modüler disk veri kümesi veya kümeleri oluşturulmasını, böylelikle de istenildiğinde mevcut disk alanı üzerinde istenilen boyutlandırmanın yeniden yapılabilmesini sağlayan LVM‘nin (Logical Volume Management) 2.03.13 sürümü duyuruldu. Linux çekirdeği için bir mantıksal hacim yöneticisi olan LVM, depolama alanını soyut hale getirilebilir, düzenlemesi daha kolay olan “sanal disk bölümleri” oluşturulabilir. Birden fazla diskin tek bir disk bölümü olarak kullanılmasına olanak sağlayan ve disk yönetimi işlemlerinde büyük fayda sağlayan bir teknoloji olan LVM, “dinamik bölümler” olarak düşünülebilir. Disk alanının yetersiz kaldığı durumlarda LVM ile oluşturulan disk veri kümesine kolaylıkla yeni disk veya disk bölümleri ilave edebiliyor. Logical Volume Management (LVM) 2.03.13 hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için GitHub üzerindeki sürüm duyurusunu inceleyebilirsiniz.

Continue Reading →

Logical Volume Management (LVM) 2.03.13 edinmek için aşağıdaki linklerden yararlanabilirsiniz.

0

GNU C Library (Glibc) 2.34 duyuruldu

By on 2 Ağustos 2021 in Yazılım

GNU Projesinin C standart kütüphanesi uyarlaması olan GNU C Library‘in (ya da bilinen adıyla glibc) 2.34 sürümü, Carlos O’Donell tarafından duyuruldu. GNU sistemde ve Linux kullanan diğer pek çok GNU/Linux sistemde C kütüphanesi olarak kullanılan GNU C Library’nin taşınabilir olarak tasarlandığı ve yüksek performanslı C kütüphanesi içerdiği hatırlatıldı. Artık doğrudan C++ (ve dolaylı olarak diğer programlama dilleri) desteği bulunan yazılım; 1990’ların başında Özgür Yazılım Vakfı tarafından GNU işletim sistemi için geliştirilmeye başlandı. GNU C Library, GNU Genel Kamu Lisansı altında dağıtılmış özgür bir yazılımdır.  İlkin esasen Roland McGrath tarafından yazılan glibc; 1990’da Linux çekirdeği geliştiricileri tarafından çatallandı. Linux libc” olarak adlandırılan bu çatallama ile yazılım, yıllarca ayrı kanallardan geliştirildi. Ancak, Özgür Yazılım Vakfı’nın Ocak 1997’de yayınladığı glibc 2.0’ın POSIX ölçülerine uygunluğunun daha fazla olması, daha iyi yerelleştirme ve çoklu dil işlevine, IPv6 yeterliliğine sahip olması; daha fazla taşınabilir olması, Linux geliştiricilerinin çatallamayı durdurmalarına ve Özgür Yazılım Vakfı’nın glibc’sine dönülmesine vesile oldu. Bu arada, Debian da 2009’da resmen glibc’nin çatalı EGLIBC olanına geçmiş, Nisan 2015’te, Debian 8.0 Jessie ile birlikte bu kararından geri dönmüştür. GNU C Library 2.34 hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için github.com duyurusunu ya da sürüm duyurusunu inceleyebilirsiniz.

Continue Reading →

GNU C Library 2.34 edinmek için aşağıdaki linklerden yararlanabilirsiniz.

0

Amarok Linux 3.1.1 duyuruldu

By on 29 Temmuz 2021 in GNU/Linux

Debian GNU/Linux’a dayalı bir GNU/Linux masaüstü dağıtımı olarak kullanıma sunulan Amarok Linux’un 3.1.1 sürümü duyuruldu. Debian 11’e (‘Bullseye’) dayalı olarak gelen ve masaüstü ortamı olarak XFCE ve GNOME’u tercih eden sistem için Debian depoları kullanılmaktadır. Amarok Linux, kullanıcılar için zarif bir kullanım deneyimi sağlamaya odaklanmıştır. Güzel ve basit bir genel görünüm ile codec bileşenleri, ses ve video oynatıcı gibi bir dizi multimedya aracı sistemle birlikte sunulmaktadır. 5.10.46 Linux çekirdeği üzerine yapılandırılan ve GNOME 3.38.5 ve XFCE4 4.16.8 masaüstü ortamlarıyla gelen yeni sürüm; Firefox 90, VLC 3.0.16, LibreOffice 7.0.4, gimp 2.10.22, LLVM 11.0.1, qBittorrent 4.2.5 gibi güncel paketler içeriyor. Amarok Linux 3.1.1 hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için sürüm duyurusunu inceleyebilirsiniz.

Continue Reading →

Amarok Linux 3.1.1 edinmek için aşağıdaki linklerden yararlanabilirsiniz.

0

Debian 11 Bullseye’nin 14 Ağustos 2021’de duyurulması planlanıyor

By on 26 Temmuz 2021 in GNU/Linux

Debian geliştiricileri, Debian 11 Bullseye‘yi 14 Ağustos Cumartesi günü duyurmaya hazırlanıyor. Geliştiriciler, artık mevcut dondurma ve kalan değişiklikler ve hata düzeltmelerinin yapılması konusunda daha katı bir tutum takınacaklarını belirtiyorlar. Bu nedenle, yalnızca gerçekten ihtiyaç duyulan değişiklikler ve hata düzeltmeleri için engellemeyi kaldırma talebinde bulunulması rica ediliyor. Hatırlanacağı gibi, bundan önceki Debian sürümleri tamamen dondurma sürecine girdikten birkaç ay sonra duyurulmuştu. Oysa, Debian 11 Bullseye, “Debian 11 Bullseye son dönüm noktasına ulaştı” başlıklı haberimizde duyurduğumuz tamamen dondurma sürecine girdikten kısa bir süre sonra duyurulmuş olacak. 5.10 LTS Linux çekirdeği üzerine yapılandırılan Debian 11 Bullseye; iki yıl önce başlatılan Debian 10’a göre çok sayıda paket güncellemesi ve diğer iyileştirmelerle geliyor.

Continue Reading →

Debian 11 Bullseye’nin 14 Ağustos 2021’de duyurulmasının planlandığına ilişkin olarak Paul Gevers’in gönderdiği bildirime buradan ulaşabilirsiniz.

0